SLAPEN ALS EEN BABY

Slapen als een baby, is dat je ogen dicht doen en overal en nergens kunnen slapen? Misschien werkt het zo in de eerste prille weken, maar baby’s slapen heel anders dan kinderen en volwassenen. Slapen is net als bijvoorbeeld lopen een groeiproces en dit gaat dus met vallen en opstaan.

Het slaapsysteem

Een pasgeboren baby slaapt heel anders dan je misschien zou denken. Een echt ‘slaapsysteem’ is er nog niet en doordat een ongeboren baby gewend is om overdag in slaap geschommeld te worden, zal het de eerste weken na de geboorte de dag nog voor nacht aanzien. De eerste actie op het slaapmenu is daarom altijd het instellen van het nieuwe dag- en nachtritme. Pasgeboren baby’s kunnen slapen als een baby, maar doen dit naast ‘omgekeerd’ ook met hele andere slaapingrediënten. Wist je bijvoorbeeld dat hele kleine baby’s nog helemaal niet voldoende slaaphormoon kunnen aanmaken? Slaaphormonen zorgen er juist bij oudere kinderen en volwassenen voor dat je ook echt in slaap kunt vallen en blijven. Om goede slaap te creëren bij een kleine baby heb je dus een ander recept nodig. 

Juist dat recept voor goed slapen verandert steeds, omdat een baby nu eenmaal snel en hard groeit. Die eerste drie maanden na de geboorte, het zogenaamde vierde trimester, kan gezien worden als een verlengstuk van de zwangerschap. Tenzij er onruststokers zijn, zoals darmkrampen, een koemelkallergie of reflux, vinden de meeste baby’s gedurende die eerste weken wel een slaapmodus. Maar na een paar maanden is het een ander verhaal. Dan is duidelijk te zien dat alles ineens anders werkt en dat de baby ook echt een klein mensje is geworden. Ook de slaap verandert dus. 

De 24-uursklok waarop ons hele (biologische) ritme is gestoeld, is dan goed en wel ‘up and running’ en dit ritme wil je gelijk gaan zetten aan de gewone klok. Immers, een klok heeft synchronisatie nodig anders loopt deze uit de pas. Dat gelijk zetten of instellen van je biologische klok doe je met behulp van routines, licht en voedingen. Het aloude adagium ‘rust, regelmaat en reinheid’ komt hier vandaan. Routines zorgen ervoor dat baby niet verrast wordt, waardoor een onveilig gevoel kan ontstaan. Ook brengen ze zogenaamde ‘cues’ waardoor duidelijk wordt (na gewenning) wat de bedoeling is. Bijvoorbeeld: als het slaapzakje in beeld komt en daarna altijd wordt geslapen, weet de baby dat met dat slaapzakje de slaapmodus geactiveerd kan worden. Of: als na wakker worden een van de ouders rustig gaat zitten of er een flesje wordt gemaakt, weet baby op een gegeven moment precies wanneer dat buikje gevuld wordt.

Licht is een belangrijke factor voor ons lijf. Het activeert of maakt slaperig. Juist door hierin mee te gaan gaat zo’n proces soepel lopen. Dit doe je bij een kleine baby eigenlijk al onbewust om het dag- en nachtritme goed in te stellen: juist in die periode slaapt een baby niet in het donker bijvoorbeeld. Een wat oudere baby gedijt goed op een ochtendwandeling zodat zijn 24-uursklok de juiste signalen krijgt. Juist het fellere ochtendlicht vertelt dat lijfje dat het ochtend is. Zo zal het spel der hormonen ook soepel verlopen en deze wordt steeds bepalender voor het aanmaken van slaap- en wakkerhormonen. 

Voedingen tot slot markeren ook momenten en kunnen op deze wijze ook de tijd vertellen. Daarbij drinkt een kleine baby wel volgens het vraag- en aanbodprincipe. 

Naast deze 24-uursklok kan een baby natuurlijk pas echt slapen als er voldoende slaapdrang is: als hij dus moe is. Die slaapdrang bouw je op met wakker zijn en reset je weer met slaap. Dat gebeurt bij baby’s vaker omdat ze meer rust nodig hebben, vandaar dat baby’s veel slaapjes doen. Dat doen ze weer het beste als je meevaart op de slaapgolven: de zogenaamde wakkertijden. 

[Kader Droomritmes]

Slaapsignalen

De Droomritmes  geven je een mooie houvast om te zien of je baby moe is. Immers: slaap is lastig te sturen, maar hoe lang een baby tussen de slaapjes wakker is, is wel goed te meten. Deze ritmes kun je vervolgens persoonlijk maken door goed naar je baby te kijken. Vanaf 10-15 minuten voor het einde van zo’n wakkere periode gaat een baby op een gegeven moment slaapsignalen laten zien: het moment om naar bed te gaan! Bijvoorbeeld:

– gapen

– wegkijken
– in de ogen wrijven 

– drukker worden

– jengelig of plakkerig worden

– huilen

– willen knuffelen

– duim in mond / zuigen op handjes

Slapen is een gewoonte

Het slaapsysteem is één, het gaan slapen is twee. Goed slapen doet slapen. Maar omdat iedereen in verschillende slaapfasen slaapt, is niet iedere minuut slaap gelijk. Waar een volwassene vier van deze fasen doorloopt per rondje slaap en ook nog eens een veel langer rondje maakt (90 minuten), pakt een baby maar twee slaapfasen gedurende een rondje van slechts 45 minuten.  Een jonge baby slaapt alleen in REM-slaap of non-REM-slaap, oftewel hij droomt of slaapt diep. Dat maakt dat er 50% wordt gedroomd en die dromen kunnen hem doen ontwaken. Nu is ontwaken het probleem niet; het is de kunst van het verder slapen (of opnieuw in slaap vallen) waar het spaak loopt. En dat wil je doorbreken. 

Eenmaal uit die newbornfase wordt het een doorgaans iets beter: een baby slaapt dan meer slaapfasen, maar hij zet ze wel in een andere volgorde dan volwassenen. Dit maakt dat hij vrij makkelijk weer wakker kan worden als hij net is weggezakt in je armen of als hij slapend wordt weggelegd. Ook ontstaan zo de bekende hazenslaapjes, precies op zo’n lastige overgang naar een volgende slaapfase is het makkelijk wakker worden. 

Hoe maak je van je krijsende baby een rustige slaapkop?

Een baby die lekker in een ritme slaapt en steeds op tijd zijn slaapjes kan doen, zal zonder te veel gedoe gaan slapen en in ieder geval zijn slaaprondjes afmaken, als het kan nog wat meer. Vaste slaaptijden aanhouden is niet wenselijk, maar de Droomritmes aanhouden brengt houvast. 

Verwacht de eerste maanden niet teveel en bedenk dat een goede hechting minstens zo belangrijk is, ook voor slaap. Laat baby niet altijd bij of op je in slaap vallen en houdt een fijne routine aan: Dan leg je al een mooie basis. 

Stephanie | Slaapdeskundige

Droomritme is een liefdevolle aanpak waarmee slaap holistisch en responsief wordt benaderd. De bewezen effectieve en gefundeerde methode wordt toegepast door ouders en zorgverleners. Meer informatie: stephanieslaapdeskundige.nl